Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest podstawowym narzędziem, które profesjonalni terapeuci wykorzystują do rozwiązywania wielu zaburzeń, w tym problemów emocjonalnych i rozwojowych, które często leżą u podstaw uzależnienia. Terapia ta została szeroko przebadana i wielokrotnie udowodniła, że jest skutecznym sposobem na zmianę nierefleksyjnych wzorców myślowych, które prowadzą do trudnych emocji i destrukcyjnych zachowań. CBT może być stosowana do różnych problemów, takich jak zaburzenia osobowości, depresja, zaburzenia dwubiegunowe, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, lęki, problemy ze snem i zaburzenia odżywiania. Jest ona również przydatna w radzeniu sobie z sytuacjami stresowymi, które pojawiają się w życiu codziennym, w tym z trudnościami w pracy i związkach.
Co to jest terapia poznawczo-behawioralna?
CBT znana jest również jako terapia poznawcza i restrukturyzacja poznawcza. W skrócie, CBT koncentruje się na tym, jak myślimy (poznanie) i jak te myśli kierują naszymi działaniami (zachowanie). Na przykład, negatywne myślenie i wynikające z niego przekonania, które powstają w wyniku tych negatywnych wzorców myślowych, często prowadzą do autodestrukcyjnych zachowań. CBT polega na zmianie tych negatywnych myśli, które zazwyczaj są szkodliwe i nierealistyczne, i zastąpieniu ich pożytecznymi umiejętnościami rozwiązywania problemów i bardziej realistycznymi wzorcami myślenia. CBT jest stosunkowo krótkoterminowym podejściem, które wymaga zazwyczaj nie więcej niż 12 do 18 tygodni - o wiele krócej niż konwencjonalna psychoterapia, która może wymagać miesięcy, a nawet lat.
Jak działa CBT
CBT jest terapią przyziemną, zorientowaną na cel, a terapeuci mogą stosować różne techniki i działania w zależności od indywidualnych potrzeb, wagi problemu, wykształcenia, poziomu stresu i motywacji. Proces polega na zidentyfikowaniu negatywnych myśli, a następnie zakwestionowaniu tych myśli w celu ustalenia, czy są one ważne. CBT jest partnerstwem pomiędzy terapeutą i klientem. Przy pomocy terapeuty klient określa, co chce osiągnąć podczas terapii. Terapeuta służy jako nauczyciel i trener, pomagając klientowi nauczyć się umiejętności rozwiązywania problemów i konkretnych technik, aby osiągnąć te wcześniej ustalone cele.
CBT dla uzależnień
Początkowo terapia poznawczo-behawioralna była stosowana w leczeniu uzależnienia od alkoholu i w celu zapobiegania nawrotom. Techniki okazały się bardzo skuteczne i zostały ostatecznie zaadaptowane do leczenia nadużywania innych narkotyków. CBT pomaga osobom uzależnionym uzyskać strategie radzenia sobie z zachciankami, poprawić samokontrolę i rozpoznać bodźce, które mogą prowadzić do nawrotu, takie jak nuda, zmęczenie, złość, frustracja, a nawet radość i inne pozytywne emocje. Różne techniki są ćwiczone i powtarzane tak długo, aż nowe umiejętności zostaną opanowane i staną się drugą naturą. Często klienci odczuwają wielką ulgę, kiedy używają tych nowych umiejętności, mogą po raz pierwszy w życiu doświadczyć, że nie są już bezsilni wobec swoich emocji i autodestrukcyjnych zachowań związanych z uzależnieniem.
CBT rzadko jest samodzielną terapią. W większości przypadków jest stosowana w połączeniu z tradycyjnymi rodzajami terapii, terapiami uzupełniającymi, terapią rodzinną, a w niektórych przypadkach również z farmakoterapią.
CBT-e dla zaburzeń odżywiania
CBT-e jest udoskonaloną formą terapii poznawczo-behawioralnej dostosowaną do zaburzeń odżywiania. CBT-e jest wysoce zindywidualizowanym podejściem, które obejmuje identyfikację i stabilizację zaburzenia, rozwój celów, naukę strategii zmiany nieuporządkowanego myślenia oraz plany na przyszłość, w tym utrzymanie pozytywnych zmian i radzenie sobie z niepowodzeniami. Pacjenci uczą się, jak radzić sobie ze szkodliwymi myślami i obsesjami na temat obrazu ciała i jak zastąpić niezdrowe nawyki żywieniowe zdrowymi wzorcami żywieniowymi. Czas trwania leczenia jest czasami dłuższy i może wynosić od 20 do 40 tygodni, w zależności od stopnia nasilenia problemu. Rodzina lub inne osoby znaczące często z powodzeniem biorą udział w leczeniu.
