Może się wydawać, że wstyd i PTSD (posttraumatic stress disorder) są bardzo odrębnymi problemami, ale te dwa są bardzo ściśle powiązane. Razem mogą być bardzo potężnymi i destrukcyjnymi siłami, które wpływają na każdy aspekt naszego życia, począwszy od kariery, poprzez nasze związki, aż po nasze zdrowie psychiczne i fizyczne.
Wstyd jest bolesną, niszczącą emocją, która wiąże się z poczuciem bezsilności i bezwartościowości. Osoba, która doświadcza silnego wstydu, znanego również jako toksyczny wstyd, doświadcza pogardy do siebie, obrzydzenia i przekonania, że jest z gruntu zła i niegodna miłości, akceptacji lub przynależności.
Wina, z drugiej strony, jest nieprzyjemną, ale mniej silną emocją, która pojawia się, gdy człowiek robi coś, o czym wie, że jest złe. Poczucie winy, które zazwyczaj wiąże się z uczuciem wyrzutów sumienia i żalu, może być pomocne, gdy uczy nas być lepszymi ludźmi, albo poprzez działania naprawcze, przeprosiny lub zadośćuczynienie.
Co to jest zespół stresu pourazowego?
Zespół stresu pourazowego jest terminem często zarezerwowanym dla weteranów wojennych, ludzi, którzy żyją w strefach wojennych i ocalałych z terroryzmu. PTSD może jednak dotyczyć dzieci i dorosłych, którzy doświadczyli lub byli świadkami jakiegokolwiek rodzaju traumy, w tym fizycznej lub seksualnej napaści, klęski żywiołowej, wypadku lub śmierci bliskiej osoby. Może powodować silne lęki, retrospekcje, przerażające koszmary i niemożność zaprzestania myślenia o wydarzeniu.
Wstyd i PTSD: Połączenie
Wstyd i PTSD często wiążą się z głębokim poczuciem żalu i odpowiedzialności, silnym poczuciem winy za przeżycie, gdy inni nie przeżyli, lub wstydem za doznanie uczucia ulgi lub uniesienia z powodu przeżycia traumy.
Człowiek jest tak skonstruowany, że w przypadku zagrożenia podejmuje działania ochronne. Ten instynkt przetrwania może obejmować reakcję walki lub ucieczki, która pojawia się pod wpływem chwili. Po minięciu traumatycznego wydarzenia często zdarza się, że osoby, które przeżyły, przeceniają swoją zdolność do zapobieżenia traumatycznej sytuacji lub żałują, że nie pomogły ludziom w bardziej konstruktywny sposób. Wynikające z tego obwinianie siebie jest często niedokładne i niesprawiedliwe, ale intensywny wstyd często prowadzi do ciągłego obwiniania siebie za wydarzenie, które prawdopodobnie było zupełnie przypadkowe i niespodziewane. Często ofiary traumy znajdują się po prostu w niewłaściwym miejscu w niewłaściwym czasie.
Wstyd jest jeszcze bardziej odczuwalny w przypadku nauczycieli, strażaków, policjantów lub innych osób, które są odpowiedzialne za dobro innych ludzi. Kiedy w traumatycznej sytuacji coś pójdzie nie tak, mogą oni doświadczyć ogromnego poczucia porażki.
Trauma w dzieciństwie i nadużycia
Dzieci, które doświadczyły fizycznej lub seksualnej traumy mogą obwiniać się za nadużycia, ponieważ "same się o to prosiły", wywołując gniew dorosłego. Mogą czuć się winne, gdy dorosły za znęcanie się zostanie osadzony w więzieniu, lub gdy znęcanie się doprowadzi do separacji lub rozwodu rodziców.
Dalej, młode ofiary mogą odczuwać skrajną wściekłość i radzić sobie z gniewem poprzez zachowanie lub znęcanie się nad rodzeństwem lub kolegami z klasy. Ofiary z dzieciństwa mogą w dalszym ciągu racjonalizować znęcanie się aż do dorosłości i mogą utrwalać ten schemat poprzez znęcanie się nad własnym partnerem lub dziećmi. Takie zachowanie potęguje uczucie wstydu.
Objawy PTSD
- Ciężki lęk
- Ataki paniki
- Nocne koszmary
- Zaburzenia zachowania
- Agresywne zachowanie i wybuchy złości
- Zachowanie ryzykowne
- Powroty do przeszłości; ponowne przeżywanie traumatycznego wydarzenia
- Beznadziejność
- Mysły samobójcze
Wstyd, PTSD i nadużywanie substancji
Radzenie sobie z PTSD i wstydem jest trudne i nierzadko ludzie uciekają się do niezdrowych strategii "przetrwania" lub zachowań autodestrukcyjnych. Zrozumiałe jest, że wiele ofiar traumy sięga po narkotyki lub alkohol, aby powstrzymać przerażające myśli i emocje. Jest to tylko chwilowe odwrócenie uwagi, które jednak znacznie pogarsza sytuację, ponieważ uzależnienie i nadużywanie substancji uzależniających powstrzymuje ofiary traumy od stawienia czoła ważnym problemom, wzmacniając jednocześnie poczucie porażki i bezwartościowości.
Intensywna terapia jest często potrzebna, aby pomóc ofiarom traumy uporać się z uczuciem wstydu, przepracować traumę i żal oraz uzyskać bardziej zrównoważoną perspektywę. Dobra wiadomość jest taka, że z czasem osoby cierpiące na PTSD mogą odkryć nowe mocne strony i nauczyć się współczucia dla siebie i innych. W niektórych przypadkach, oprócz specjalistycznej terapii traumy, takiej jak EMDR, konieczne może być leczenie odwykowe lub odwykowe.
