Uzależnienie nie następuje z dnia na dzień. Jest to podstępna choroba, która rozwija się powoli i powoduje zmiany chemiczne i neuro-ścieżki w mózgu, często zanim użytkownik zda sobie sprawę, że narkotyki lub alkohol zdobyły przewagę. Te zmiany chemiczne mają również drastyczny wpływ na osobowość, często powodując zachowania całkowicie odbiegające od normy dla danej osoby.
Niekontrolowane emocje i brak kontroli impulsów mogą skomplikować życie z osobą uzależnioną, a zachowanie może zniszczyć relacje i wpłynąć na wszystkich zainteresowanych. Nawet osoby o łagodnym usposobieniu mogą zachowywać się w sposób całkowicie odbiegający od charakteru, a zmiany mogą być tak drastyczne, że dana osoba wydaje się rodzinie i przyjaciołom prawie nie do poznania.
Zmiany osobowości idą w parze z uzależnieniem, a jeżeli przyjaciel lub członek rodziny jest uzależniony, to prawdopodobnie nie jest to niespodzianką. Być może zauważyli Państwo, że osoba uzależniona:
- jest skryta i nieuczciwa.
- nie lubi już spędzać czasu z rodziną i przyjaciółmi; izoluje się lub woli spędzać czas z nową grupą przyjaciół, którzy również zażywają.
- nie znajduje już przyjemności w normalnie przyjemnych hobby lub zajęciach.
- jest manipulacyjny, kontrolujący lub nierozsądny.
- jest zapominalski lub niepewny; ma trudności z zarządzaniem codziennymi czynnościami; zwleka lub ma problemy z dotrzymywaniem zobowiązań.
- ma tendencję do unikania odpowiedzialności i zamiast tego obwinia innych za problemy spowodowane nadużywaniem substancji.
- szybko wpada w gniew i irytację, szczególnie gdy substancja nie jest dostępna.
- wpada w napady szału, stosuje przemoc fizyczną tylko po to, aby potem okazać skruchę i obiecać, że to się już nigdy nie powtórzy - ale się powtarza, w coraz krótszych odstępach czasu
- minimalizuje problemy spowodowane nadużywaniem substancji i staje się defensywny i zły, gdy rodzina i przyjaciele próbują omówić problem.
W niektórych przypadkach konkretne substancje wywołują zmiany osobowości charakterystyczne tylko dla tej substancji. Na przykład, używający mety wykazują drastyczne zmiany osobowości. Ludzie, którzy zazwyczaj byli spokojni, mogą się gwałtownie zmienić, stając się gniewni, drażliwi i egocentryczni, lub mogą być niezwykle gadatliwi i nie mogą usiedzieć w miejscu. Osoby zażywające metamfetaminę są zazwyczaj aspołeczne i niezdolne do odczuwania empatii w stosunku do innych ludzi.
Osoby zażywające kokainę mogą mieć częste wahania nastroju, szybko przechodząc między depresją a manią. Mogą być ospali i przygnębieni lub drażliwi i aroganccy. Crack kokaina powoduje jeszcze bardziej ekstremalne zmiany osobowości, w tym ekstremalną energię, impulsywność, nadmierną pewność siebie, lekkomyślność i wielkomyślność. W niektórych przypadkach osoby zażywające crack mogą mieć urojenia i jak wspomniano wyżej, mogą być agresywne fizycznie, nie mogąc się powstrzymać, gdy wpadają w szał.
Zmiany wywołane przez uzależnienie od heroiny mogą być drastyczne, a normalnie radośni, ożywieni ludzie stają się ospali i pozbawieni motywacji, podczas gdy ludzie, którzy normalnie są zrelaksowani i spokojni, mogą wykazywać wrogość i egoizm.
Ludzie, którzy są uzależnieni od alkoholu często wykazują zmniejszone zahamowania i często piją, aby czuć się bardziej zrelaksowani w sytuacjach społecznych. Alkoholicy mogą stać się gniewni, krzykliwi i kłótliwi, często agresywni w stosunku do bliskich im osób, rzeczy lub zwierząt domowych.
Wielu ludzi nie uważa marihuany za uzależniającą, ale ludzie uzależnieni od marihuany wykazują pewne wyraźne zmiany osobowości. Mogą być ospali, zapominalscy, nieodpowiedzialni lub lekko depresyjni. Mogą wystąpić poważne i często nieodwracalne problemy z pamięcią, trudności w nauce i przyswajaniu nowych informacji. Niektórzy mają trwałe urojenia.
Jeżeli ktoś z bliskich lub znajomych wykazuje zmiany osobowości spowodowane nadużywaniem substancji lub uzależnieniem, ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że osoba ta jest w szponach choroby i nie ma już nad nią kontroli. Proszę zachęcić tę osobę do jak najszybszego podjęcia leczenia, ponieważ bez pomocy choroba będzie się pogłębiać.
Jeśli Państwa przyjaciel lub członek rodziny odmawia podjęcia leczenia, być może należy rozważyć interwencję, która polega na opracowaniu planu z rodziną i bliskimi przyjaciółmi. Z pomocą wyszkolonego profesjonalisty interwencja może zmotywować osobę do podjęcia leczenia. Proszę nie próbować samemu przeprowadzać interwencji, ponieważ źle zaplanowana interwencja może spowodować, że osoba, której dotyczy interwencja, poczuje złość lub zdradę, co może jeszcze bardziej pogorszyć sytuację.
